راهنمای کامل تحصیل پزشکی و دندان‌پزشکی در چین 2025 (شهریه، هزینه ها و لیست دانشگاه‌ها)

چین به عنوان دومین قدرت اقتصادی جهان و یکی از قطب‌های رو به رشد علمی و فناوری، در دهه‌های اخیر به مقصدی استراتژیک برای دانشجویان بین‌المللی رشته‌های علوم پزشکی تبدیل شده است. تصمیم‌گیری برای تحصیل در چین، بر پایۀ چندین مزیت ساختاری و آموزشی استوار است که این کشور را از بسیاری از مقاصد سنتی متمایز می‌کند.   ثبات اقتصادی و سیاسی قابل توجه در چین، فرصت‌های شغلی و اقامتی پس از فارغ‌التحصیلی را برای دانشجویان فراهم می‌آورد. همچنین، چین دارای امنیت داخلی بسیار بالایی است و دولت بر ایجاد یک محیط آموزشی و زندگی ایمن برای دانشجویان بین‌المللی نظارت ویژه‌ای دارد. بازار پزشکی چین، با توجه به جمعیت عظیم این کشور، یکی از بزرگ‌ترین و در حال رشدترین بازارهای جهان است.  

نظام آموزشی پزشکی چین همگام با آموزش عالی غربی پیش می‌رود و بسیاری از دانشگاه‌های پزشکی چین جزء ۵۰۰ دانشگاه برتر جهان قرار دارند. بیش از صد دانشکده و دانشگاه در این کشور، برنامه‌های آموزشی پزشکی را به دانشجویان بومی و خارجی ارائه می‌دهند که این تنوع، قدرت انتخاب زیادی را برای متقاضیان فراهم می‌کند. یکی از مهم‌ترین عواملی که چین را به گزینه‌ای جذاب تبدیل می‌کند، سهولت نسبی در فرآیند پذیرش برای دانشجویان بین‌المللی است. برخلاف بسیاری از کشورها، چین عموماً نیازی به قبولی در آزمون ورودی سراسری (کنکور یا معادل آن) برای پذیرش دانشجویان بین‌المللی در رشته‌های علوم پزشکی ندارد.

اعتبار سنجی مدرک

اعتبار مدرک پزشکی یا دندان‌پزشکی، کلید آینده شغلی و تحصیلی فارغ‌التحصیلان است. مدارک اخذ شده از دانشگاه‌های چین، از دو جهت جهانی و داخلی (وزارت بهداشت ایران) نیازمند بررسی دقیق هستند.

الزامات اعتبار جهانی (WHO و ECFMG)

دانشگاه‌های پزشکی چین اعتبار بسیار بالایی در سطح جهانی دارند. تمام دانشکده‌های پزشکی تحت نظارت دولت چین در «راهنمای دانشکده‌های پزشکی جهان» سازمان بهداشت جهانی (WHO) به ثبت رسیده‌اند. این تأییدیه جهانی به معنای آن است که فارغ‌التحصیلان این دانشگاه‌ها صلاحیت شرکت در آزمون‌های ملی و بین‌المللی غربالگری پزشکی را دارند.  

یکی از مهم‌ترین اهداف بسیاری از دانشجویان، ادامه تحصیل یا طبابت در کشورهای غربی مانند آمریکا، کانادا، انگلستان، استرالیا و نروژ است. برای این منظور، اخذ گواهی ECFMG (کمیسیون آموزشی برای فارغ‌التحصیلان پزشکی خارجی) الزامی است. این مؤسسه معتبر، وظیفه ارزیابی و تأیید مدارک پزشکان خارجی را بر عهده دارد و ثبت یک دانشگاه در فهرست WHO، اولین شرط لازم برای واجد شرایط شدن در فرآیند ECFMG است. از طریق سرویس EPIC، دانشجویان می‌توانند مدارک خود را ارزیابی و تأییدیه معتبر را برای ارائه به مراکز پزشکی جهانی دریافت کنند. در نتیجه، تحصیل در دانشگاه‌های معتبر چین، نه تنها یک مسیر مقرون‌به‌صرفه محسوب می‌شود، بلکه یک پل ساختاریافته را برای رقابت در آزمون‌های معادل‌سازی بین‌المللی مانند USMLE (آمریکا)، PLAB (انگلستان)، MCI (هند) و غیره فراهم می‌آورد.  

تأییدیه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران

برای دانشجویان ایرانی که قصد بازگشت و کار در داخل کشور را دارند، تأییدیه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (MoH) ایران اهمیت حیاتی دارد. سیاست اصلی وزارت بهداشت بر مبنای اصل «سال ورود» است؛ به این معنی که اگر دانشگاهی در زمان ورود دانشجو به آن (سال تحصیلی مربوطه) مورد تأیید MoH باشد، حتی اگر در سال‌های بعد از لیست خارج شود، مدرک آن دانشجو همچنان در ایران ارزشیابی خواهد شد. بنابراین، انتخاب دانشگاه باید با دقت بالا و بر اساس آخرین لیست‌های اعلام شده برای سال تحصیلی ۲۰۲۵/۲۰۲۶ انجام پذیرد.  

شرایط ارزشیابی مدرک در ایران مستلزم رعایت مقررات سختگیرانه‌ای است:

1. تحصیل حضوری: وزارت بهداشت ایران به شدت بر تحصیل حضوری تأکید دارد و مدارک کسانی که به صورت غیرحضوری تحصیل کرده‌اند، حتی در سال‌های پاندمی، مورد تأیید قرار نمی‌گیرد.  
2. شرط معدل: ارزشیابی مدارک برای فارغ‌التحصیلانی که معدل نمرات دوره پزشکی عمومی (MBBS) آن‌ها بالاتر از ۱۵ باشد، بدون در نظر گرفتن معدل دیپلم، تسهیل می‌شود.  
3. شرط زبان چینی (HSK) : برای ورودی‌های سال‌های اخیر، لزوم اخذ نمره زبان HSK مورد توجه قرار گرفته است.  

انتخاب بهترین دانشگاه‌های پزشکی و دندان‌پزشکی در چین برای دانشجویان ایرانی عمدتاً بر اساس اعتبار بین‌المللی دانشگاه‌ها (رتبه‌بندی‌های جهانی) و مهم‌تر از آن، تأیید آن دانشگاه توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران است تا مدرک تحصیلی پس از بازگشت به کشور معتبر شناخته شود.

دانشگاه‌های مورد تأیید وزارت بهداشت ایران در چین

برای دانشجویان ایرانی که قصد بازگشت و کار یا ادامه تحصیل در ایران را دارند، تحصیل در دانشگاه‌هایی که سالانه توسط وزارت بهداشت ایران (MOHME) تأیید می‌شوند، ضروری است. این لیست هرساله بازبینی و اعلام می‌شود.

تأکید می‌شود: برای اطلاع از جدیدترین و قطعی‌ترین لیست دانشگاه‌های مورد تأیید، حتماً به سایت رسمی وزارت بهداشت ایران یا سامانه مربوط به ارزشیابی مدارک تحصیلی خارج از کشور مراجعه کنید.

برخی از دانشگاه‌هایی که اغلب در لیست تأیید وزارت بهداشت ایران در رشته‌های علوم پزشکی قرار دارند (اما نیاز به بررسی لیست سال تحصیلی مد نظر شماست)

• دانشگاه پکن (Peking University)
• دانشگاه فودان (Fudan University)
• دانشگاه شانگهای جیائو تونگ (Shanghai Jiao Tong University)
• دانشگاه ووهان (Wuhan University)
• دانشگاه ژجیانگ (Zhejiang University)
• دانشگاه سیچوان (Sichuan University)
• دانشگاه کپیتال مدیکال (Capital Medical University)
• دانشگاه دالیان مدیکال (Dalian Medical University)
• دانشگاه پزشکی ارتش (Army Medical University)
• دانشگاه جیلین (Jilin University)
• دانشگاه نانجینگ مدیکال (Nanjing Medical University)

دوره‌های مقدماتی و ساختار پذیرش

اگرچه چین از آزمون ورودی اجباری صرف‌نظر می‌کند ، اما معیارهای پذیرش سختگیرانه‌ای برای تضمین کیفیت آموزشی دارد. علاوه بر شرایط عمومی، دوره پری‌مدیکال (Pre-Medical) یا فاندیشن (Foundation) نقش مهمی در ورود دانشجویان بین‌المللی ایفا می‌کند.  

حداقل شرایط پذیرش مستقیم

برای اخذ پذیرش در رشته‌های پزشکی و دندان‌پزشکی (MBBS/BDS)، متقاضیان باید دارای حداقل سابقه تحصیلی معادل مدرک متوسطه در چین (دیپلم تجربی یا ریاضی) باشند. شرایط معمولاً شامل موارد زیر است :  

• داشتن حداقل معدل دیپلم بالای ۱۶.
• کسب حداقل ۵۰ تا ۶۰ درصد نمره در دروس فیزیک، شیمی و زیست‌شناسی (بسته به دانشگاه).
• داشتن حداقل ۱۷ سال سن تا پایان سال (۳۱ دسامبر).
• ارائه مدرک زبان انگلیسی (آیلتس ۵٫۵ یا ۶، اگرچه برخی دانشگاه‌ها بدون آن نیز پذیرش می‌دهند).

دوره پری‌مدیکال چین چیست؟ (Foundation Course)

دورۀ پری‌مدیکال یک دورۀ آمادگی یک‌سالۀ (۹ تا ۱۲ ماهه) است که برای تقویت بنیه علمی و زبانی دانشجویان خارجی جهت ورود به رشته‌های علوم پزشکی و دندان‌پزشکی طراحی شده است. این دوره، که عمدتاً به دو ترم تقسیم می‌شود، شامل چهار بخش اصلی است :  

1. بخش یادگیری دروس پایه: تقویت دانش دروسی مانند زیست‌شناسی، شیمی، فیزیک و ریاضیات که مستقیماً مرتبط با دروس سال اول دانشگاهی هستند.  
2. بخش آمادگی پزشکی: آشنایی مقدماتی با مفاهیم پزشکی.
3. بخش زبان انگلیسی: بهبود مهارت‌های انگلیسی برای تحصیل در دورۀ MBBS.  
4. بخش زبان چینی: یادگیری زبان چینی برای تسهیل زندگی و ارتباطات اولیه.  

مزایا برای دانشجویان خارجی: در نبود یک آزمون ورودی استاندارد سختگیرانه مانند کنکور، دورۀ پری‌مدیکال عملاً به عنوان یک فیلتر غربالگری داخلی عمل می‌کند. دانشجویانی که در این دورۀ یک‌ساله نمرات بالا کسب کنند، شانس پذیرش خود را در رشته اصلی پزشکی یا دندان‌پزشکی در همان دانشگاه به شکل چشمگیری افزایش می‌دهند. این امر به متقاضیانی که معدل دبیرستان پایین‌تری دارند، فرصت مجددی برای اثبات توانایی‌های خود می‌دهد. دانشگاه‌های معتبری مانند پکن، فودان، شانگهای جیائو تونگ و ژجیانگ این دوره را ارائه می‌دهند.  

طول دوره و دروس

طول استاندارد رشته‌های پزشکی و دندان‌پزشکی در چین ۶ سال است، که معمولاً شامل ۵ سال آموزش آکادمیک و ۱ سال کارآموزی بالینی (اینترن شیپ) می‌شود.  

دروس کلیدی تدریس شده در دوره پری‌مدیکال عبارتند از :  

• زیست‌شناسی
• شیمی
• فیزیک
• ریاضیات
• زبان انگلیسی
• زبان چینی

تحصیل پزشکی در چین به زبان انگلیسی یا چینی

تحصیل پزشکی (MBBS) در چین هم به زبان انگلیسی و هم به زبان چینی (ماندارین) امکان‌پذیر است، اما انتخاب هر یک مزایا و چالش‌های خود را دارد؛ مسیر انگلیسی برای دانشجویان بین‌المللی که به دنبال شروع سریع‌تر و دریافت مدرک معتبر جهانی هستند، مناسب‌تر است و معمولاً نیاز به مدرک آیلتس (6.0 تا 6.5) دارد، هرچند که یادگیری زبان چینی برای دوره کارآموزی و ارتباط با بیماران اجباری خواهد بود. در مقابل، تحصیل به زبان چینی شانس دریافت بورسیه‌های دولتی و شهریه‌های کمتری را فراهم می‌کند، اما پیش‌نیاز آن گذراندن موفقیت‌آمیز دوره‌های زبان چینی (معمولاً تا سطح HSK 4) است که ممکن است تا دو سال به طول انجامد.

تحلیل جامع هزینه‌های مالی (شهریه و زندگی 2025)

چین در مقایسه با بسیاری از مقاصد اروپایی یا آمریکای شمالی، شهریه و هزینه زندگی مقرون‌به‌صرفه‌ای ارائه می‌دهد. با این حال، دامنه قیمت‌ها در دانشگاه‌ها و شهرهای مختلف، بسیار متفاوت است.  

هزینه‌های تحصیلی

شهریه تحصیل پزشکی و دندان‌پزشکی در چین، یکی از جذاب‌ترین مؤلفه‌های این مسیر است. متوسط شهریه سالانه برای دوره‌های MBBS در چین بین ۴,۰۰۰ تا ۷,۰۰۰ دلار آمریکا (معادل تقریباً ۲۸,۰۰۰ تا ۵۰,۰۰۰ یوان) متغیر است. این نوسان شدید، فرصت‌هایی را برای دانشجویان فراهم می‌آورد تا بر اساس بودجه خود، دانشگاه مناسب را انتخاب کنند. به عنوان مثال، دانشگاه پزشکی شاندونگ شهریه‌ای در حدود ۱۸,۰۰۰ یوان دارد، در حالی که دانشگاه تیانجین تا ۴۷,۰۰۰ یوان در سال نیز هزینه دریافت می‌کند.  

شهریه دوره پری‌مدیکال

هزینه دوره پری‌مدیکال معمولاً بین ۸,۰۰۰ تا ۴۰,۰۰۰ یوان در سال (۴,۰۰۰ تا ۸,۰۰۰ دلار آمریکا) متغیر است. این هزینه، به نوعی سرمایه‌گذاری برای تضمین ورود به دورۀ اصلی تلقی می‌شود.  

شهریه سالانه رشته‌های پزشکی در دانشگاه‌های منتخب چین (2025 تخمینی)

فرصت‌های بورسیه

چین برنامه‌های بورسیه سخاوتمندانه‌ای از جمله بورسیه‌های دولتی CSC (شورای بورس تحصیلی چین) و بورسیه‌های استانی/دانشگاهی ارائه می‌دهد. این بورسیه‌ها می‌توانند شهریه را تا حد زیادی کاهش دهند یا حتی پوشش کامل (فول فاند) همراه با کمک هزینه زندگی (حدود ۱,۰۰۰ یوان در ماه) را فراهم کنند.  

هزینه‌های زندگی دانشجویی

هزینه زندگی در چین بسته به انتخاب شهر (شهرهای سطح اول مانند پکن و شانگهای یا شهرهای کوچکتر) و نوع اقامتگاه تفاوت فاحشی دارد. مدیریت هزینه‌های مسکن، مهم‌ترین اهرم برای کنترل بودجه کلی زندگی است.

هزینه مسکن:

• خوابگاه دولتی: اقامت در خوابگاه‌های دولتی به دلیل یارانه دولتی بسیار ارزان است و ماهیانه بین ۴۰۰ تا ۸۰۰ یوان هزینه دارد.  
• خوابگاه خصوصی یا خانه مشترک: این هزینه‌ها بالاتر بوده و بین ۸۰۰ تا ۱,۲۰۰ یوان در ماه یا بیشتر متغیر است.  
• شهرهای بزرگ (Tier 1) : در شهرهایی نظیر پکن و شانگهای، اجاره ماهانه (خوابگاه یا خانه مشترک) بین ۴۰۰ تا ۷۰۰ دلار آمریکا است.
• شهرهای کوچک‌تر (Tier 3) : در شهرهای کوچک‌تر، این هزینه به ۱۵۰ تا ۳۰۰ دلار کاهش می‌یابد.  

سایر هزینه‌ها: هزینه خورد و خوراک در شهرهای بزرگ حدود ۱۵۰ تا ۲۵۰ دلار در ماه است و در شهرهای کوچک‌تر به ۸۰ تا ۱۲۰ دلار کاهش می‌یابد. هزینه حمل‌ونقل عمومی معمولاً بسیار پایین است (حدود ۳ یوان برای هر بلیط یا ۱۰ تا ۳۰ دلار در ماه).  

هزینه‌های ماهانه زندگی دانشجویی در چین (تخمینی 2025)

مقایسه تحصیل پزشکی در چین و کشورهای دیگر

انتخاب مقصد تحصیل پزشکی یک تصمیم چندوجهی است که باید با تحلیل دقیق هزینه‌ها، شرایط پذیرش، و اعتبار مدارک همراه باشد. در اینجا مقایسه‌ای بین چین و مقاصد رایج دیگر (روسیه، ترکیه، ایتالیا) ارائه می‌شود.

مقایسه فیلترهای ورودی و اعتبار

نحوه ورود به رشته پزشکی در هر یک از این مقاصد، ساختار متفاوتی دارد:

• چین: تمرکز بر سوابق تحصیلی قوی (معدل ۱۶+) و ارزیابی در دوره پری‌مدیکال است. این سیستم به دانشجویانی که توانایی حفظ عملکرد خوب در یک دوره مستمر (پری‌مدیکال) را دارند، شانس می‌دهد.
• ترکیه: متقاضیان باید در آزمون‌های ورودی مانند YOS (آزمون دانشجویان خارجی) شرکت کرده و نمره قبولی کسب کنند.  
• ایتالیا: متقاضیان باید در آزمون بین‌المللی IMAT (آزمون پذیرش پزشکی بین‌المللی) شرکت کرده و نمره لازم را کسب نمایند. این آزمون شامل سوالاتی در استدلال منطقی، حل مسئله، زیست‌شناسی، شیمی، فیزیک و ریاضیات است.  

تحلیل ریسک اعتبار آکادمیک

چین به دلیل داشتن دانشگاه‌های با رنکینگ جهانی بالا و تأییدیه WHO و ECFMG، مسیری مطمئن و کم‌خطر برای اعتبار جهانی ارائه می‌دهد.  

• روسیه: با وجود روابط دیپلماتیک قوی با ایران، اعتبار داخلی بسیاری از دانشگاه‌های روسیه در ایران (وزارت بهداشت) محل چالش است. برخی منابع آموزشی سطح آموزشی در روسیه را تأسف‌بار توصیف کرده و تأکید می‌کنند که حتی در ایران نیز بسیاری از دانشگاه‌های روسیه (مانند دانشگاه رودن) مورد تأیید نیستند. همچنین، دانشجویان برای تحصیل در روسیه باید دورۀ پادفک (زبان روسی) را بگذرانند، هرچند برخی دوره‌ها به انگلیسی هم ارائه می‌شود که اغلب توسط MoH ایران تأیید نمی‌شوند.  
• ایتالیا: دانشگاه‌های دولتی ایتالیا (مانند میلان، پادوا و ساپینزا رم) رنکینگ جهانی بالایی دارند. مدرک آن‌ها به طور کامل توسط ECFMG تأیید می‌شود.  

مقایسه هزینه‌ها

• ایتالیا: از نظر مالی، تحصیل در دانشگاه‌های دولتی ایتالیا (در صورت قبولی در IMAT) بسیار ارزان است. شهریه سالانه برای دانشجویان غیر اتحادیه اروپا معمولاً بین ۸۵۰ تا ۴,۳۰۰ یورو است. هزینه زندگی در شهرهایی مانند رم و میلان بالاتر از شهرهای متوسط چین است (۸۵۰ تا ۱,۴۵۰ یورو در ماه).  
• چین: شهریه مقرون‌به‌صرفه (حدود ۴,۰۰۰ تا ۷,۰۰۰ دلار) به همراه هزینه‌های زندگی قابل کنترل، چین را به یک مقصد متعادل تبدیل می‌کند.
• ترکیه: هزینۀ تحصیل در دانشگاه‌های دولتی ترکیه نسبتاً کم است، اما برای ورود به این دانشگاه‌ها رقابت سختی در آزمون‌های ورودی وجود دارد.  

مقایسه تطبیقی تحصیل پزشکی در چین و کشورهای جایگزین (2025)

بازگشت و ورود به سیستم درمانی ایران

همان‌طور که پیش‌تر ذکر شد، موفقیت در ارزشیابی مدرک در ایران به طور مستقیم به تأیید دانشگاه توسط وزارت بهداشت در سال ورود دانشجو و همچنین تحصیل حضوری بستگی دارد. دانشجویانی که در دانشگاه‌های مورد تأیید MoH تحصیل کرده‌اند و موفق به کسب معدل بالای ۱۵ در دوره عمومی خود شده‌اند ، پس از رعایت سایر مقررات نظارتی وزارت بهداشت، قادر خواهند بود در ایران مشغول به کار یا ادامه تحصیل تخصصی شوند.  

نتیجه‌گیری

چین یک گزینه استراتژیک و متعادل برای دانشجویان پزشکی و دندان‌پزشکی است که به دنبال تعادل بین کیفیت بالا، اعتبار جهانی (WHO/ECFMG)، و هزینه‌های مقرون‌به‌صرفه هستند. در مقایسه با مقاصدی مانند روسیه (با ریسک پایین بودن کیفیت و اعتبار داخلی) یا ترکیه (با نیاز به آزمون‌های ورودی داخلی)، چین با سیستم مبتنی بر پذیرش سوابق تحصیلی و فیلتر پری‌مدیکال، مسیری قابل پیش‌بینی‌تر را ارائه می‌دهد.