کشور هندوستان

هندوستان با دارا بودن اقتصادی پویا و در حال رشد، به‌ویژه در بخش‌های فناوری اطلاعات (مانند بنگلور که سیلیکون ولی هند شناخته می‌شود)، مهندسی و داروسازی، و همچنین هزینه‌های زندگی نسبتاً پایین در مقایسه با بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته، مقصدی جذاب برای مهاجران محسوب می‌شود. از نظر رفاه اجتماعی و منطقه‌ای، این کشور با تنوع فرهنگی و مذهبی بی‌نظیر، فضا را برای زندگی مسالمت‌آمیز ادیان و فرهنگ‌های مختلف فراهم کرده است. همچنین، فرصت‌های تحصیل در دانشگاه‌های معتبر بین‌المللی با شهریه و هزینه‌های مناسب به زبان انگلیسی، یکی از دلایل اصلی برای انتخاب هند است. این عوامل اقتصادی و آموزشی، به همراه امکان دسترسی به بازارهای بزرگ جنوب شرق آسیا برای کارآفرینان و ثبات سیاسی نسبی، هند را به گزینه‌ای جدی برای تحصیل و کار تبدیل کرده است.

 

چرا به هندوستان مهاجرت کنیم؟ دلایل عمده برای انتخاب هند شامل: هزینه‌های مقرون به صرفه زندگی (اجاره بها و خوراک پایین‌تر از بسیاری از کشورها)، فرصت‌های شغلی رو به افزایش در صنایع پیشرو و سطح آموزش بالا در مراکز آکادمیک مشهور مانند IIT و IIM است. علاوه بر این، نزدیکی فرهنگی و جغرافیایی نسبی به ایران و روابط دیپلماتیک خوب، فرآیند مهاجرت را برای ایرانیان تسهیل کرده است. از سوی دیگر، تنوع اقلیمی و مناطق طبیعی زیبا، از هیمالیا تا سواحل گوا، و فرهنگ غنی و پرجنب‌وجوش با جشنواره‌ها و آداب و رسوم متنوع، تجربه زندگی منحصر به فردی را ارائه می‌دهد. البته چالش‌هایی مانند تراکم جمعیت بالا، آلودگی هوا در برخی شهرهای بزرگ و شکاف طبقاتی وجود دارد، اما برای افرادی که به دنبال تحصیل با کیفیت و ارزان، و یا فرصت‌های شغلی در بخش فناوری هستند، هند می‌تواند انتخابی استراتژیک و مناسب باشد.

 

روش‌های اصلی مهاجرت به هندوستان

مهاجرت تحصیلی (Student Visa)

مهاجرت تحصیلی یکی از رایج‌ترین و کم‌هزینه‌ترین روش‌ها برای ورود به هند است. شرایط اصلی شامل اخذ پذیرش از یک مؤسسه آموزشی معتبر هندی (دانشگاه، کالج یا مؤسسه فنی) است. متقاضی باید توانایی پرداخت شهریه و هزینه‌های زندگی را اثبات کند که شامل ارائه تمکن مالی برای یک سال تحصیلی (به طور متوسط بین $4,000 تا $8,000 دلار بسته به سبک زندگی و دانشگاه) است. مدت اخذ ویزا معمولاً از چند هفته تا چند ماه طول می‌کشد و ویزا برای مدت دوره تحصیلی صادر می‌شود. این روش منجر به اقامت دائم نمی‌شود اما امکان اقامت موقت را فراهم می‌کند.

 

مهاجرت کاری (Employment Visa)

برای مهاجرت کاری، متقاضی باید ابتدا یک پیشنهاد شغلی (Job Offer) رسمی از یک کارفرمای هندی داشته باشد. کارفرما باید اثبات کند که نیروی کار مورد نیاز را نمی‌تواند از بین شهروندان هندی پیدا کند. شرایط شامل داشتن تخصص و مدارک تحصیلی مرتبط و معمولاً سابقه کار مفید است. تمکن مالی مورد نیاز در این روش به شکل دریافت حقوق و دستمزد است که باید از حداقل تعیین‌شده برای مهاجران کاری بالاتر باشد. مدت ویزا معمولاً یک سال است و قابل تمدید است. پس از چند سال کار مداوم (معمولاً 5 تا 7 سال)، امکان درخواست اقامت دائم وجود دارد.

 

مهاجرت از طریق سرمایه‌گذاری/ثبت شرکت (Business Visa/Investor Visa)

این روش برای کارآفرینان و سرمایه‌گذاران مناسب است. شرایط اصلی شامل تأسیس یک شرکت جدید یا سرمایه‌گذاری در یک کسب‌وکار موجود در هند است. در حال حاضر، برنامه رسمی و مشخصی برای «اقامت از طریق خرید ملک» در هند وجود ندارد و عمدتاً از طریق ثبت شرکت انجام می‌شود. تمکن مالی و میزان سرمایه‌گذاری مورد نیاز برای ثبت شرکت بسته به نوع کسب‌وکار متفاوت است اما باید نشان‌دهنده یک طرح تجاری جدی باشد. مدت اخذ ویزا بسته به پیچیدگی طرح تجاری متغیر است و ویزای تجاری معمولاً برای 1 تا 5 سال صادر می‌شود و در صورت موفقیت کسب‌وکار، قابل تمدید و تبدیل به اقامت دائم است.

 

مهاجرت از طریق ازدواج (Spouse Visa/PIO/OCI)

در این روش، ازدواج با یک شهروند هندی مبنای درخواست اقامت است. شرایط شامل ثبت قانونی ازدواج و اثبات واقعی بودن رابطه است. پس از ازدواج، فرد می‌تواند برای ویزای همسر (Spouse Visa) اقدام کند. با گذشت مدت زمان مشخصی از ازدواج و زندگی مشترک در هند (معمولاً 7 سال)، امکان درخواست برای شهروندی یا کارت OCI (شهروند خارجی هند) یا PIO (فرد با اصالت هندی) که نوعی اقامت دائم با مزایای محدود است، وجود دارد. مدت اخذ اقامت موقت معمولاً سریع‌تر از تبدیل به اقامت دائم است.

 

مقایسه روش‌های مهاجرت به هند

روش مهاجرتی	شرایط اصلی	تمکن مالی (تقریبی)	مدت اولیه ویزا/اقامت	امکان اخذ اقامت دائم
تحصیلی	پذیرش از دانشگاه معتبر	سالانه $4,000 تا $8,000	طول دوره تحصیل	تنها از طریق تبدیل به کاری
کاری	پیشنهاد شغلی رسمی از کارفرما	حداقل حقوق تعیین‌شده	1 سال (قابل تمدید)	پس از 5 تا 7 سال کار مداوم
سرمایه‌گذاری/تجاری	ثبت شرکت و طرح تجاری جدی	اثبات سرمایه کافی برای کسب‌وکار	1 تا 5 سال (قابل تمدید)	در صورت موفقیت و ادامه فعالیت
ازدواج	ازدواج ثبت‌شده با شهروند هندی	اثبات توانایی تأمین زندگی مشترک	موقت (قابل تمدید)	پس از 7 سال (اخذ OCI/تابعیت)

 

پرتقاضاترین و موفق‌ترین نوع درخواست‌های مهاجرتی به هند

مهاجرت تحصیلی (Student Visa) و مهاجرت کاری (Employment Visa) را می‌توان به ترتیب پرتقاضاترین و موفق‌ترین نوع درخواست‌های مهاجرتی به هند دانست. ویزای تحصیلی بیشترین تقاضا را دارد زیرا هند مراکز آموزشی معتبری (مانند IITs و IIMs) دارد، شهریه‌های نسبتاً پایین‌تر از غرب هستند، و تحصیل به زبان انگلیسی انجام می‌شود؛ این عوامل، اخذ پذیرش و ویزا را برای دانشجویان بین‌المللی، به ویژه از ایران، آسان‌تر کرده و نرخ موفقیت نسبتاً بالایی دارد. با این حال، ویزای کاری اغلب به عنوان موفق‌ترین مسیر بلندمدت در نظر گرفته می‌شود، زیرا متقاضی با داشتن پیشنهاد شغلی رسمی از یک شرکت هندی، توانایی خود در پر کردن یک جایگاه شغلی تخصصی را اثبات کرده و این نوع اقامت پس از چند سال تمدید، مستقیماً به شانس بالاتر برای کسب اقامت دائم در این کشور با اقتصاد رو به رشد منجر می‌شود.

 

حداقل دستمزد

حداقل دستمزد در هندوستان بسته به ایالت، صنعت و نوع شغل متفاوت است و توسط دولت مرکزی و ایالت‌ها تعیین می‌شود. به طور متوسط، حداقل دستمزد ماهانه برای کارگران ساده بین 120 تا 400 دلار آمریکا (تقریباً 10,000 تا 35,000 روپیه) متغیر است، در حالی که در شهرهای بزرگ مانند بمبئی یا دهلی ممکن است بالاتر باشد. مشاغل تخصصی یا فنی معمولاً حقوق بالاتری دارند و کارگران با تجربه می‌توانند بیش از حداقل تعیین شده درآمد داشته باشند. این اختلاف نشان‌دهنده تفاوت هزینه‌های زندگی و شرایط اقتصادی بین مناطق شهری و روستایی است و مهاجران باید در انتخاب محل زندگی و شغل این نکته را مدنظر قرار دهند.

 

شرایط بیمه‌ها در هندوستان برای مهاجران

بیمه سلامت (Health Insurance)

دولت هند طرح‌های بیمه سلامت عمومی گسترده‌ای مانند Ayushman Bharat را عمدتاً برای پوشش دادن شهروندان کم‌درآمد اجرا می‌کند، اما مهاجران و اتباع خارجی معمولاً واجد شرایط استفاده از این طرح‌های دولتی نیستند و باید به طور کامل بر بیمه‌های خصوصی یا بیمه‌های درمانی بین‌المللی تکیه کنند. شرکت‌های چندملیتی و کارفرمایان بزرگ اغلب برای کارمندان خارجی خود بیمه گروهی درمانی تهیه می‌کنند که بخش عمده‌ای از هزینه‌های بستری، جراحی و مراقبت‌های سرپایی را پوشش می‌دهد. خرید یک طرح بیمه خصوصی جامع ضروری است، زیرا سهم پرداختی بیمار از جیب (Out-of-pocket expenses) حتی در بیمارستان‌های دولتی نیز می‌تواند بالا باشد.

 

بیمه اجتماعی و بازنشستگی (Social Security and Pension)

هند دارای یک نظام بازنشستگی ملی (NPS) و صندوق آتیه کارکنان (EPFO) است که به‌صورت مشارکتی با سهم کارمند و کارفرما تأمین مالی می‌شود. اتباع خارجی شاغل در هند تحت عنوان "کارکنان بین‌المللی" (International Workers) می‌توانند در طرح بازنشستگی EPFO عضو شوند، به شرطی که حداقل حقوق مشخصی دریافت کنند و تابعیت کشوری را داشته باشند که هند با آن توافقنامه تأمین اجتماعی (Social Security Agreement) منعقد کرده باشد (ایران جزو این کشورها نیست). بنابراین، برای اکثر مهاجران ایرانی، برنامه‌های بازنشستگی دولتی هند معمولاً به صورت مستقیم قابل دسترس نیست و توصیه می‌شود که از طریق طرح‌های بازنشستگی خصوصی یا بین‌المللی سرمایه‌گذاری کنند.

 

بیمه عمر و حوادث (Life and Accident Insurance)

بیمه عمر و بیمه حوادث در هند عمدتاً توسط شرکت‌های خصوصی ارائه می‌شوند و برای اتباع خارجی کاملاً در دسترس و اختیاری هستند. شرکت‌های بیمه هندی طرح‌های مختلفی را با پوشش‌های متفاوت (بیمه عمر زمانی، بیمه عمر کامل یا بیمه حوادث شخصی) ارائه می‌دهند. متقاضیان خارجی با داشتن اقامت قانونی (مانند ویزای کاری) می‌توانند با ارائه مدارک هویتی و پزشکی اقدام به خرید این بیمه‌ها کنند. در قراردادهای کاری بزرگ، گاهی اوقات بیمه حوادث گروهی توسط کارفرما به عنوان بخشی از مزایای شغلی ارائه می‌شود تا امنیت مالی کارمند و خانواده‌اش در صورت وقوع حوادث ناگوار تأمین گردد.

مزایا و معایب مهاجرت به هندوستان

مزایا

هند با داشتن یک اقتصاد رو به رشد و بزرگ، به ویژه در بخش‌های فناوری اطلاعات (IT) و خدمات، فرصت‌های شغلی قابل توجهی برای متخصصان فراهم می‌کند. هزینه‌های زندگی نسبتاً پایین، به ویژه در مقایسه با کشورهای توسعه‌یافته غربی، و همچنین سیستم آموزشی با کیفیت و در دسترس (مانند IITs و IIMs) از جمله جذابیت‌های اصلی هستند. علاوه بر این، جامعه بزرگ و متنوع انگلیسی‌زبان، سازگاری فرهنگی و اجتماعی مهاجران را آسان‌تر می‌سازد.

 

معایب

یکی از اصلی‌ترین معایب مهاجرت به هند، زیرساخت‌های نامناسب و شلوغی بیش از حد در شهرهای بزرگ است که منجر به ترافیک سنگین، آلودگی هوا و کیفیت پایین‌تر برخی خدمات عمومی می‌شود. تفاوت‌های عمیق اجتماعی و اقتصادی و همچنین بروکراسی اداری پیچیده و زمان‌بر می‌تواند چالش‌های بزرگی برای مهاجران ایجاد کند. علاوه بر این، در حالی که تحصیل و مراقبت‌های بهداشتی دولتی ارزان هستند، کیفیت آن‌ها ممکن است نوسان داشته باشد و مهاجران اغلب مجبور به پرداخت هزینه‌های بیشتر برای استفاده از خدمات خصوصی با کیفیت بالاتر هستند.

قوانین جدید برای مهاجرت به هند

جدیدترین و مهم‌ترین تغییرات در قوانین مهاجرت هند که به ویژه از اواخر سال ۲۰۲۴ و اوایل ۲۰۲۵ به اجرا درآمده‌اند، عمدتاً بر تقویت نظارت، دیجیتالی‌سازی فرآیندها، و اعمال مجازات‌های سخت‌تر برای نقض قوانین تمرکز دارند:

 

۱. اجرای قانون جدید مهاجرت و اتباع خارجی (Immigration and Foreigners Act, 2025)

این قانون جدید که چندین قانون قدیمی مربوط به دوران پیش از استقلال را ادغام و جایگزین کرده، به دنبال مدرن‌سازی چهارچوب قانونی مهاجرت هند است. هدف اصلی آن تسهیل امور تجاری، جذب سرمایه و استعدادهای جهانی، و در عین حال، تشدید نظارت بر اتباع خارجی است.

 

۲. سخت‌گیری در ثبت‌نام و گزارش‌دهی اتباع خارجی

• ثبت‌نام اجباری: اجرای دقیق‌تر قانون ثبت‌نام اتباع خارجی در دفتر ثبت (Registration Office) مربوطه ظرف ۱۴ روز پس از ورود به هند، یا بر اساس زمان تعیین‌شده در ویزا، به طور جدی پیگیری می‌شود.
• تقویت اختیارات نظارتی: قانون جدید به دفتر مهاجرت (Bureau of Immigration) اختیارات بیشتری در زمینه هماهنگی برای شناسایی، بازداشت، و اخراج اتباع خارجی متخلف می‌دهد.
• بازرسی از کارفرمایان: قوانین جدید، به مقامات دولتی اجازه می‌دهد تا برای حسابرسی و بازرسی سوابق کارمندان خارجی به دفاتر کارفرمایان مراجعه کنند. کارفرمایان موظفند سوابق دقیقی از کارمندان خارجی خود نگهداری کنند.

 

۳. جمع‌آوری داده‌های بیومتریک و دیجیتالی‌سازی فرآیند ورود

• بیومتریک: قانون جدید اجازه می‌دهد تا داده‌های بیومتریک اتباع خارجی در هنگام ورود یا در طول اقامت آن‌ها جمع‌آوری شود.
• کارت ورود الکترونیکی (e-Arrival Card): از اول اکتبر ۲۰۲۵، سیستم هوشمند کارت ورود دیجیتالی جایگزین فرم‌های کاغذی سنتی (Disembarkation Card) در فرودگاه‌ها خواهد شد تا فرآیند ورود تسهیل شود.

 

۴. مجازات‌های سخت‌تر برای متخلفان

• ورود غیرمجاز و اقامت بیش از حد: برای هرگونه ورود بدون مدارک معتبر یا اقامت غیرمجاز (Overstay)، مجازات‌های بسیار سخت‌تری اعمال می‌شود که شامل حبس تا ۵ سال، یا جریمه نقدی تا ۵۰۰,۰۰۰ روپیه، یا هر دو مورد است.
• نقض شرایط ویزا: مجازات‌های سخت‌تری برای نقض شرایط ویزا یا عدم رعایت الزامات گزارش‌دهی توسط اتباع خارجی در نظر گرفته شده است.

 

۵. سایر تغییرات مرتبط با ویزا

• حوزه اختیارات ویزای تجاری (Business Visa): اگرچه قوانین ویزاهای کاری و تجاری به‌طور مداوم به‌روز می‌شوند، تمرکز بر تأیید توانایی مالی و تخصص فرد در زمینه کسب‌وکار مورد نظر همچنان یکی از شروط اصلی برای صدور ویزای تجاری است.
• ویزای کار (Employment Visa): صدور این ویزا همچنان منوط به این است که شغل مورد نظر نباید از جمله مشاغلی باشد که هندی‌های واجد شرایط به اندازه کافی برای آن وجود دارند (اصل عدم رقابت با نیروی کار محلی).

سخن پایانی

در نهایت، مهاجرت به هندوستان یک تصمیم مهم با جنبه‌های متضاد است؛ از یک سو، بازار کار در حال رشد، به‌ویژه در حوزه‌ی فناوری، هزینه‌های زندگی پایین، و سیستم آموزشی قوی فرصت‌های جذابی را فراهم می‌آورد. از سوی دیگر، مهاجران با چالش‌های جدی مانند زیرساخت‌های شلوغ، پیچیدگی‌های اداری، و نیاز به تأمین بیمه‌ی خصوصی جامع (زیرا بیمه‌ی دولتی شامل حال آن‌ها نمی‌شود) روبه‌رو هستند. آخرین قوانین مهاجرتی نیز بر نظارت سختگیرانه‌تر و ثبت‌نام اجباری اتباع خارجی تأکید دارند، بنابراین برای یک مهاجرت موفق، تحقیق دقیق و برنامه‌ریزی مالی و حقوقی جامع، به‌خصوص در مورد تأمین درمانی و انطباق با قوانین جدید اقامت و ویزا، ضروری است.

 

پرسش ها